George Friedman’ın “Savaşın Geleceği” adlı kitabında “Doğu Akdeniz, dünyanın en önemli jeopolitik bölgelerinden biridir. Bölge Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının kesiştiği noktada yer almaktadır ve bu nedenle, küresel ticaret ve enerji akışları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.” İfadesini kullanmıştır. Friedman, Doğu Akdeniz’i ‘jeopolitik konumu, enerji ve ticaret’ denkleminde irdelemiştir.
***
Harvard Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü Steven Walt’ın “Doğu Akdeniz: Yeni Bir Soğuk Savaş?” adlı makalesinde “Doğu Akdeniz, küresel enerji güvenliği ve jeopolitik denge açısından giderek daha önemli hale gelen bir bölgedir. Bölgede Avrupa, Rusya, Çin ve ABD dahil olmak üzere çeşitli güçler arasında rekabet artmaktadır.” ifadesiyle bölgenin önemini izah etmiştir. George Friedman, Doğu Akdeniz’in jeopolitik önemine odaklanırken, Walt, bölgenin enerji güvenliği açısından önemine daha fazla vurgu yapmaktadır. Ayrıca, bölgedeki rekabetin bölgenin istikrarı için bir tehdit oluşturduğunu da vurgulamaktadır.
***
Zbigniew Brzezinski’nin “Büyük Satranç Tahtası” adlı kitabından “Doğu Akdeniz, Batı Asya ve Kuzey Afrika, küresel jeopolitik düzenin merkezidir. Bölge Avrupa, Asya ve Afrika kıtalarının kesiştiği noktada yer almaktadır ve bu nedenle, küresel güç dengeleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.” demektedir. Brzezinski de Doğu Akdeniz ve bölgenin önemini ‘jeopolitik konum, enerji ve küresel güç dengeleri’ üzerine kurduğu denklemle ifade etmektedir.
***
Doğu Akdeniz’de Kıbrıs ve kıyısı olan devletler ‘savaş ve kazanmanın’ eşiğinde olduklarının bilincindedirler. Doğu Akdeniz bölgesinin güvenliği ve istikrarı, küresel güvenliğin ve istikrarının korunması için hayati önemdedir. Siyaset bilimciler ve uluslararası ilişkiler çalışanlar, okur yazar tüm bireyler, Doğu Akdeniz ve Kıbrıs adası etrafındaki devletlerde olan biten ‘kaos ve karmaşanın’ farkındadırlar. Bölgede enerjinin kontrolü, alan hakimiyeti, kıta sahanlığı sorunları gibi başlıca konular birbirine girmiş diplomasiyle çözülmesi gereken konulardır. Bölge huzur ve dünya sistemindeki rolü insanlık ve dünya için çok önemlidir.
***
Geçtiğimiz günlerde Türkiye Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ve Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgos Yerapetritis’in Ankara da ikili görüşmesi bölge huzur ve güvenliği için önemlidir. Hafta başı Güney Kıbrıs’ta gerçekleştirilen Güney Kıbrıs – Yunanistan – İsrail arasındaki üçlü zirve de bölge için önemli bir görüşmedir. Filelefhteros gazetesi, “Hindistan’a Yönelik Açılım” başlıklı haberinde, Güney Kıbrıs – Yunanistan – İsrail’in katılımıyla Lefkoşa’nın güneyinde gerçekleştirilen üçlü görüşme için Hindistan’a yönelik açılım yapılması kararının çıktığını haberine taşımıştır. 3+1 şeklinde formülüyle masaya dahil etmek istedikleri Hindistan ‘enerji’ adına masada olacağı aşikardır. Müzakere ve diğer önemli masalarda ‘enerji’ tanımlaması geçtiğinde fırsatı gören ve stratejik akılla hareket edenlerin kazandığı bir orta oyun sahnelenecektir. Enerji denklemi Doğu Akdeniz de kıldan ince kılıçtan keskin bir hattır.
