Kıbrıs adasında EOKA terörüne karşı varlık mücadelesi veren Kıbrıs Türk halkı için 20 Temmuz 1974 umutların yeşerdiği, haklı mücadelelerinin zaferle taçlandığı, ölümlerin durduğu gündür. ENOSİS hayaliyle silahlı eylemler yapan, Kıbrıs Türk’ünün canına kasteden, malını ziyan eden eli kanlı terör örgütü EOKA’nın hayallerinin öldüğü gündür 20 Temmuz 1974. Rum eylemlerinin son bulduğu Türk Silahlı Kuvvetleri sayesinde adaya barışın geldiğin gündür 20 Temmuz.
Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kurulması
Kıbrıs sorununu çözüme ulaştırmak amacıyla Zürih’te 6 Şubat 1959 tarihinde Türk hükümeti Başbakanı Adnan Menderes, Türkiye Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Yunanistan Başbakanı Karamanlis ile Yunan Dışişleri Bakanı Averoff biraraya gelmiştir. Bu görüşmelere ayrıca Türkiye Dışişleri Bakanlığı Umumi Kâtibi Melih Esenbel ve Yunanistan’ın BM’deki daimî temsilcisi Palamas’ın iştirakıyla Kıbrıs Türk Kurumları Federasyonu Başkanı Rauf Denktaş̧ da Türk heyeti ile birlikte Zürih’te hazır bulunmuştur. Zürih’te 6 gün süren görüşmeler neticesinde Türkiye ve Yunanistan 11 Şubat 1959’da anlaşmaya varmışlardır. Bu anlaşmayla asıl hedef hasıl olmuş ve “Tek meclisli bağımsız bir Kıbrıs Cumhuriyeti kurulacak.” kararı alınmıştır. Diğer önemli karar da “Türkiye, Yunanistan ve İngiltere’yi birbirine bağlayan bir ittifaklar sistemi, adanın geleceğini garanti edecektir.” maddesidir. Bu zirveyle Kıbrıs Türk halkı ada yönetiminde seçme ve seçilme hakkına sahip siyasi iradede yer alan bir konuma gelmiştir.
Papaz Makarios
16 Ağustos 1960 tarihinde Kıbrıs Cumhuriyeti’nin kuruluş resepsiyonu verilmiş; ancak resepsiyon öncesi gündeme Makarios’un açıklamaları damgasını vurmuştur. Açıklamasında “Kıbrıs, 8 asır sonra Yunan olmuştur.” demiştir. Bu söylemi ve yönetimde Kıbrıs Türk’nün varlığından rahatsız Rum kilisesi ve Rum yönetimi yüzünden Kıbrıs Cumhuriyeti’nin ömrü 3 yılı geçememiştir. Rumlara göre ‘Adada Kıbrıs halkı vardı. Ada, bir Yunan adası idi. Bu Yunan adasının yerli halkı da Rumlardı’ mantığı hakimdi. Kıbrıs Türklerini de bir avuç azınlık olarak görmekteydiler. Bu mantık ve bakışla Rumlar adada Türk varlığını yok etmek için silahlı eylemlere başladılar. Bu amaçla “Akritas Planı”nı hayata geçiren Rum tarafı Kıbrıs Cumhuriyeti’ni yıkmıştır.
1974
1974 yılında Türkiye garantörlük haklarına dayanarak Kıbrıs’a düzenlediği “Mutlu Barış Harekatıyla” Rum çetelerinin silahlı eylemleri bir günde son buldu. Mehmetçik’in adaya çıkmasıyla Kıbrıs adasına barış ve huzur hâkim oldu. Kıbrıs Türk halkı siyasi tanınması için “Kıbrıs Türk Federe Devleti” ve sonrasın da “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti”yle haklı mücadelesine devam etmektedir. Kıbrıs Barış Harekatı’nın 43. yılında şehitlerimizi ve gazilerimizi rahmet ve minnetle anıyoruz. Günümüzün siyasi aktörleri de 1974 öncesini unutmadan gelecek planlarını yapmalıdırlar.
